Przed 1567
Teren gdzie obecnie położony jest Raków, nie był zaludniony. Rozciągały się tutaj rozległe piaski i szumiały puszcze.
1567
27 marca 1567 r. kasztelan żarnowski, Jan Sienieński herbu Dębno, który założył prawie równocześnie, na bezludnych dotychczas terenach, trzy miasteczka: Dębno, Raków i Wrembów, otrzymał od króla Zygmunta Augusta kontrakt lokacyjny. Jedno z założonych miasteczek nazwał na cześć swojej małżonki Jadwigi - Rakowem. /Jadwiga pochodziła z ariańskiej rodziny Gnojeńskich i pieczętowała się Warmią czyli Rakiem/. Od tej pory znakiem herbowym miejscowości jest czerwony rak na białym polu. Dla powstającego Rakowa, Jan Sienieński sprecyzował prawa i obowiązki mieszczan oraz nadał im liczne przywileje i pozwolił na swobodę religijną. „Oznaymuie wszystkim wobec, a osobliwie tym, którzy maią y mieć będą do tego, iż żadnemu zprzerzeczonych Rakowian wierze, w którey są różni od siebie panować nie chce (iako iest Rzeczpospolita) ani żadnemi onych potomków y podanych, także ani sprawcom swoim panować pozwalam, ale owszem każdego z nich, aż się Pan zmiłuje, y wieczność Wiary przywiedzie, przy Wierze Jego przez się i potomki swoie w pokoju zaniechać obiecuie" - napisał w akcie elekcyjnym miasteczka i dał mieszkańcom 20 lat zwolnienia od świadczeń i podatków. W prawach miejskich wzorowano się na Krakowie, wytyczono też obszerny rynek.
1567-1638
Arjański Raków Przywileje i swoboda religijna sprawiła, że do miasteczka zaczęli ściągać rzemieślnicy, lekarze, aptekarze, mieszczanie, szlachta, a nade wszystko innowiercy . Po początkowym chaosie organizacyjnym, porządek w mieście zaprowadził i zorganizował gminę ariańską Szymon Ronemberg - aptekarz krakowski, a następnie Włoch - Faust Socyn ze Sieny, który zreformował i ujednolicił Zbór ariański. Działający od końca XVI w. Zbór Braci Polskich (z ministrem i patronem) był organizatorem liczących się w kraju spotkań wyznawców z całego kraju i spoza jego granic. Tu odbyło się ponad 30 synodów ariańskich, z których przełomowymi okazały się te z lat 1601-1602. Wtedy to podjęto szczególnie ważną dla Rakowa uchwałę, na mocy której powołano do istnienia Akademię Rakowską, która była szkołą półwyższą (nie nadającą stopni naukowych), kontrolowaną całkowicie przez synody ariańskie. W tym czasie właściciele Rakowa nie wyrazili zgody na wybudowanie na terenie miasta kościoła katolickiego.
1630
Biskup Krakowski, Andrzej Lipski w latach 1630 - 1631 rozpoczyna budowę kościoła we wsi Drogowle, która miała być także świątynią dla katolików z miasta Rakowa i osady Dębno.
1633
3 kwietnia w Krakowie, Kardynał Jan Albrecht, Administrator Biskupstwa Krakowskiego eryguje parafię w Drogowlach.
1638
W Rakowie młodzież z dwoma nauczycielami szkoły ariańskiej niszczy krzyż wystawiony na granicy między posiadłościami Jakuba Sienieńskiego i Jerzego Rokickiego, księdza katolickiego, właściciela Szumska. O dokonanym przez młodzież ekscesie został powiadomiony biskup krakowski Jakub Zadzik, a wojewoda sandomierski Jerzy Ossoliński, wszczął agitację za wprowadzeniem sprawy rakowskiej na obrady sejmowe i zażądał przeprowadzenia śledztwa. 19 IV 1638 r. Sejm Rzeczypospolitej ogłosił wyrok, na mocy którego szkoła rakowska i drukarnia zostały zamknięte, a nauczyciele skazani na banicję.
1640- 1645
Ks. bp Jakub Zadzik, główny fundator, a po jego śmierci w 1642 r. ks. bp Piotr Gębicki, Biskupi Krakowscy, budują w Rakowie barokową, trójnawową bazylikę pod wezwaniem Świętej Trójcy.
1646
8 czerwca ks. bp Piotr Gębicki eryguje w Rakowie rzymskokatolicką parafię z kościołem filialnym w Drogowlach.
ok. 1646
Jakub Promnicki, sekretarz królewski, ofiarowuje do świątyni rakowskiej obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus, adorowanej przez anioły o czym czytamy w Księdze Cudów” z 1669r: „Ten to obraz Szlachetny Jakub Promnicki ofiarował niegdyś dla kościoła rakowskiego; przed nim śpiewano Litanie. Wreszcie, gdy wspomniany Szlachetny Promnicki ustanowił Różaniec w tymże kościele około R.P. 1646, i ołtarz Świętego Różańca erygował, wspomniany Obraz umieszczony w konstrukcji ołtarza, jest tam do dziś”.
1650
18 września ks. bp. Wojciecha Lipnicki, sufragan krakowski, konsekruje świątynię w Rakowie.
1657
Najemnicy księcia Siedmiogrodu, Jerzego II Rakoczego, plądrują miasteczko wraz ze świątynią, w której obecnie się znajdujemy i dokonują profanacji obrazu Matki Bożej Rakowskiej. O wydarzeniu tym w „Księdze Cudów” z 1669 roku czytamy: „Przy troskliwym oglądaniu obrazu daje się zauważyć na twarzy samej Najświętszej Dziewicy dwadzieścia jeden szczelin, czy blizn, dziewiętnaście zaś na twarzy Dzieciątka Jezus: podczas napadu Kozaków z Węgrami, prawdopodobnie dla wzgardy - nożem, jak się wydaje wyryte”.
1669
W dniach od 1 do 3 lipca komisja Biskupa Krakowskiego spisuje w Rakowie zeznania wiernych przekonanych o łaskach otrzymanych od Boga za pośrednictwem Maryi czczonej w rakowskim wizerunku.
1670
7 marca ks. bp Andrzej Trzebicki ogłasza dekret, w którym uznaje wizerunek Matki Bożej z Rakowa za łaskami słynący. W dekrecie czytamy między innymi: „My przeto, poznawszy i rozważywszy wnikliwie wszystko, uznaliśmy za powinność Urzędu Naszego ogłoszenie, że opisany wyżej Wizerunek Najświętszej Dziewicy jest łaską cudów darzony, jako też, przez niniejsze pismo Nasze – ogłaszamy”.
1712
12 września introdukcja Bractwa Szkaplerza św. w kościele rakowskim.
1712
16 listopada erekcja Mansjonarzów Kościoła Rakowskiego.
1730
14 października ks. bp. Michał Kunicki, sufragan krakowski, w asyście 80 duchownych przenosi obraz Matki Bożej z Kaplicy Różańcowej /obecnie ołtarz świętej rodziny w nawie bocznej/ do głównego ołtarza.
1740
16 maja ks. Cyprian Józef Langii, proboszcz rakowski powouje do żeyci kapelę wokalno-instrumentalną.
1767
Ponowna erekcja Mansjonarzy kościoła rakowskiego – zwiększenie liczby mansjonarzy z dwóch do czterech.
1780 i 1797
Ojciec święty Pius VI nadaje odpusty zupełne „na wsze czasy” wszystkim pielgrzymom odwiedzającym świątynię rakowską ze względu na cudowny wizerunek Matki Bożej w głównym ołtarzu.
1805
Parafia Raków wchodzi w skład utworzonej diecezji kieleckiej.
1809
Po III rozbiorze Polski w 1795r, Raków znalazł się początkowo w zaborze austriackim, a od 1809 r., w zaborze rosyjskim. 1818 Parafia Raków należy administracyjnie do nowo utworzonej diecezji sandomierskiej.
1869
Raków traci prawa miejskie.
2007
28 sierpnia odjęcie drewnianej lipowej sukienki z obrazu Matki Bożej.
2007
1 września pierwsze, uroczyste odsłonięcie obrazu bez sukienki z udziałem wiernych.
2008
Od 28 stycznia do 17 maja konserwacja obrazu przez Ewelinę i Marcina Gruszczynskich z Rzeszowa. Prace konserwatorskie odsłoniły napis na płótnie: “Obraz Paninej Mariey Zdzieszewskiey Przedborkiem”, oraz rany cięte na twarzy Maryi i Jezusa.
2008
17 maja wprowadzenie obrazu Matki Bożej po konserwacji do świątyni w Rakowie. Obraz Matki Bożej po renowacji poświęcił w czasie Mszy Świętej abp Edward Nowak z Rzymu. W homilii bp Andrzej Dzięga, ordynariusz diecezji sandomierskiej, wezwał parafian z Rakowa oraz przybywających tu pielgrzymów, do modlitwy przebłagalnej za grzechy polskiego narodu, ustanawiając piętnasty dzień każdego miesiąca dniem ekspiacji za grzechy. Bp Andrzej Dzięga powiedział: “Przywołując grzech, to świętokradzkie cięcie, skierowane przeciwko wizerunkowi Matki Najświętszej w tym obrazie, a także te wszystkie cięcia, bóle, sprzeniewierzenia, drwiny i pogardę, lekceważenie i zapomnienie, w tylu Polskich sercach obecne i w historii i dzisiaj, chcę prosić, abyście od najbliższego miesiąca, od czerwca, każdego piętnastego dnia stawali przed tym wizerunkiem i sprawowali Mszę św. przebłagalną według formularza z 15 września, o Matce Bożej Bolesnej, niech to będzie wasza szczera modlitwa z której będzie się rodziła nadzieja, nadzieja wasza i nadzieja całej diecezji i nadzieja Polski całej, że Maryja przez was otoczona tą modlitwą, jeszcze szczodrzej będzie nas wspierała swoim orędownictwem. (...) Niech wasza modlitwa gromadzi całe przebłaganie, całe przeproszenie wszystkich nas i wszystkich sióstr i braci polskiego narodu. (...) W tym pokoleniu najwięcej prosimy, ale w Rakowie, oprócz podziękowań, oprócz próśb, niech będzie też przebłaganie”.
2008
15 września, w Uroczystość Matki Bożej Bolesnej i w dniu przebłagania za grzechy, ks. bp Edward Frankowski, odczytał dekret Biskupa Sandomierskiego Andrzeja Dzięgi, w którym czytamy miedzy innymi: „ ...niniejszym Dekretem potwierdzam, że świątynia w Rakowie ma charakter Sanktuarium Matki Bożej Cudownej Przemiany i jako taka ma być traktowana”.
